ترجمه فارسی مناسب از کتاب مقدس کدام است؟

همان طور که در پست های پیشین گفته شد، متن اصلی کتاب مقدس، عبری و یونانی بود که بعدها کم کم به زبان های دیگر ترجمه شد. در حال حاضر متن کتاب مقدس یا بخش هایی از آن (به خصوص اناجیل که از محبوبیت بیشتری بین مردم مسیحی برخودار است) به بسیاری از زبان ها و حتی گویش های دنیا ترجمه شده است. در زبان فارسی نیز هم اکنون شاهد چهار ترجمه از کتاب مقدس هستیم:

-        ترجمه قدیم

-        ترجمه عصر جدید

-        ترجمه تفسیری

-        ترجمه هزاره ی نو

ترجمه فارسی کتاب مقدس حاصل تلاش افراد متعدد از اوایل قرن 19ام میلادی است. در سال 1812 میلادی شخصی به نام «هِنری مارتین» از اهالی پرتقال، به کمک شخصی به نام «سید علی خان» در شیراز، مزامیر را از عبری و عهد جدید را از یونانی به فارسی ترجمه کرد. این ترجمه از عهد جدید بعدها به چاپ رسید. در سال 1845 میلادی شخصی به نام «ویلیام گِلِن» به همراه «میرزا محمدجعفر شیرازی» ترجمه ی کامل عهد عتیق را از عبری به فارسی به پایان رساند و آن را منتشر کرد. در نتیجه در سال 1846 میلادی کتاب مقدس کامل، که شامل عهد عتیق ترجمه شده توسط گِلِن و عهد جدید ترجمه شده توسط مارتین بود، رسماً منتشر شد.

این ترجمه چندین سال بعد توسط شخصی به نام «رابِرت بروس» و به کمک «کاراپِت اوهانس» که اهل جلفای ارومیه بود، به همراه یک گروه 20 نفره در ارومیه ویرایش و در سال 1895 میلادی منتشر شد. در حال حاضر، این ترجمه از کتاب مقدس، دقیق ترین ترجمه ی فارسی این کتاب است که به «ترجمه ی قدیم» معروف است. این ترجمه برای اهل فن و تحقیق بسیار حائز اهمیت و دارای محبوبیت است زیرا ترجمه نسبتاً دقیقی است و تفاسیر و تأویلی در آن رخ نداده و اعتقادات شخصی مترجم در آن وارد نشده است.

                                                      

در حال حاضر، یافتن کتاب مقدس فارسی با ترجمه قدیم، اندکی سخت است زیرا انتشارات رسمی آن را چاپ نمی کنند ولی ترجمه های نوین و تفسیری به وفور در کتاب فروشی ها یافت می شود که برای یک مسیحیت پژوه و محقّق خیلی مناسب نیست. زیرا برای تحقیق در مورد متن مقدس مسیحیان و مسائل اعتقادی مطرح شده در کتاب مقدس، لازم است عین کلماتِ کتاب مقدس مورد بررسی دقیق قرار گیرد. در حالی که در ترجمه های نوین و تفسیری، بسیاری از ایراداتی که مسلمانان به کتاب مقدس وارد می دانستند، اصلاح شده است! هرچند مسیحیت پژوهان حرفه ای از طریق یادگیری زبان یونانی و عبری، به متن اصلی و اولیه کتاب مقدس مراجعه خواهند کرد.

نحوه آدرس دهی آیات کتاب مقدس چگونه است؟

همان طور که در پست های پیشین گفته شد، «کتاب مقدس» از 66 کتاب تشکیل شده که نام هر یک در دو پست قبلی ذکر شد. هر کدام از این کتاب ها، شامل «فصل» هایی است که با عدد در ابتدای فصل نشان داده می شود و هر کدام از این فصل ها دارای بخش های کوچک تری است که می توان به آن ها عنوان «آیه» را اطلاق کرد. آیات نیز با عددهایی که در ابتدای آن آیات قرار داده شده، مشخص می شوند. (برخلاف آیات قرآن که عدد هر آیه در انتهای آن نوشته می شود.) به عنوان مثال کتاب «اولِ سموئیل» دارای 31 فصل است و مثلاً فصل هشتم آن دارای 21 آیه و فصل پانزدهم آن دارای 35 آیه است. و یا کتاب «انجیل متّی» دارای 28 فصل است و مثلاً فصل دهم آن 42 آیه و فصل نوزدهم آن 30 آیه دارد.

برای آدرس دادن جملات کتاب مقدس باید از این اعداد و اسامی کتاب ها استفاده نمود. نحوه آدرس دهی آیات کتاب مقدس در همه جا شکل یکسانی دارد و بدین صورت است که از سمت راست، ابتدا نام کتاب ذکر می شود، بلافاصله شماره فصل آن می آید و بعد از علامت «:» در نهایت عدد آیه نوشته خواهد شد. یعنی:

نام کتاب شماره فصل: شماره آیه

به عنوان مثال:

«همه چیز را تحقیق کنید و به آنچه نیکوست، متمسّک باشید»    اولِ تسالونیکیان 5: 21

«ای خاندان اسرائیل! کلامی را که خداوند به شما می گوید، بشنوید»     ارمیا 10: 1

«زنان شما در کلیساها خاموش باشند زیرا که ایشان را حرف زدن جایز نیست بلکه اطاعت نمودن [جایز است] چنانچه تورات نیز می گوید.»       اولِ قرنتیان 14: 34

«من، یوحنّا، که برادر شما و شریک در مصیبت و ملکوت و صبر عیسی مسیح هستم، به جهت کلام خدا و شهادت عیسی مسیح در جزیره ای مسمّی به پَطمُس شدم»     مکاشفه یوحنّا 1: 9

«و اما در خصوص اسماعیل، تو را اجابت فرمودم. اینَک او را برکت داده، بارور گردانم و او را بسیار کثیر گردانم و دوازده رئیس از وی پدید آیند و امتی عظیم از وی به وجود آورم»      پیدایش 17: 20

عهد جدید چیست؟

عهد جدید بخش دوم کتاب مقدس است که فقط مسیحیان آن را مقدس می دانند و تاریخ نگارش کتاب های آن مربوط به بعد از میلاد مسیح(ع) است. این بخش شامل 27 کتاب است که 4 تای اول آن «اناجیل»، یک کتاب بعدی آن «اعمال رسولان»، 21 کتاب بعدی «نامه ها» و یک کتاب آخر آن «مکاشفه ی یوحنا» است. در ادامه، نام تمام این 27 کتاب عهد جدید، به ترتیب آورده شده است.

اسامی اناجیل به ترتیب عبارتند از:

انجیل مَتّی

انجیل مَرقُس

انجیل لوقا

انجیل یوحنّا

هیچ کدام از این چهار انجیل نوشته ی حضرت عیسی مسیح(ع) نیست بلکه زندگینامه ی او به روایت چهار تن از پیروان آن حضرت است. از میان این چهار نفر، متّی یکی از 12حواریّ حضرت عیسی(ع) بود. مرقس و لوقا از حواریون نبودند و اصلاً حضرت عیسی(ع) را ندیدند و یوحنا در زمان حضرت عیسی(ع) یک نوجوان بود. سه انجیل متّى، مرقس و لوقا شباهت هاى زیادى با یکدیگر دارند و فصل به فصل و گاه آیه به آیه ی آن ها با هم شبیه است به همین دلیل به آن ها «اناجیل هم نوا» گفته می شود. اما انجیل یوحنّا از لحاظ ساختار متن با سه انجیل دیگر تفاوت­ هایى دارد و در آن تعالیم و سخنان حضرت عیسی(ع) با سبک دیگرى ارائه شده است. به انجیل یوحنا، انجیل «الهیاتی» یا «لاهوتی» نیز گفته می­شود.

کتاب پنجم عهد جدید، کتاب «اعمال رسولان» است. واژه ی «رسول» در مسیحیت برای حواریون و یاران حضرت عیسی(ع) به کار می رود که بعد از ایشان، به شهرهای مختلف فرستاده شدند و به کار نشر و تبلیغ دین مسیحیت پرداختند. در کتاب «اعمال رسولان» به شرح حوادث زندگی این رسولان به ویژه «پولُس» پرداخته شده است. در قرن اول میلادی، کتاب های زیادی در مورد سیره این رسولان نگاشته شد که در نهایت فقط این کتاب به رسمیت درآمد.

21 کتاب بعدی عهد جدید نامه هایی است که از جانب پولُس (17 نامه) و سایر حواریون(7 نامه) به برخی از اقوام و قبایل فرستاده شد. این نامه ها را اغلب با نام آن اقوام و رؤسای قبایل می شناسند و به ترتیب عبارتند از:

رومیان

اولِ قُرَنتیان

دومِ قُرَنتیان

غَلاطیان

اَفَسُسیان

فیلیپّیان

کولسیان

اولِ تسالونیکیان

دومِ تسالونیکیان

اولِ تیموتائوس

دومِ تیموتائوس

تیطُس

فلیمون

عبرانیان

رساله یعقوب

رساله اول پطرس

رساله دوم پطرس

رساله اول یوحنّا

رساله دوم یوحنّا

رساله سوم یوحنّا

رساله یهودا

آخرین کتاب در بخش عهد جدید کتاب «مکاشفه یوحنّا» است که در آن پیشگویی های آخرالزمانی موجود است.

متن اصلی و اولیه ی عهد جدید به زبان «یونانی» است.

نکته ی قابل ذکر در مورد عهد جدید این است که مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی(ع) هرگز کتابی نیاورده است و اصلاً لازم نبوده که کتابی بیاورد؛ چون کتاب، لازمه ی پیامبران است که واسطه ی بین خدا و بشرند و باید از طرف خدا، پیام و کتابی برای مردم بیاورند. ولی حضرت عیسی(ع)، خود خداست و عین وحی است و بنابراین، رفتار و گفتار او برای انسان­ها کافی است. از این رو، به عقیده ی مسیحیان، اناجیل را دیگران بعد از وفات حضرت عیسی (ع) از سیره، سخنان و زندگی او نگاشته ­اند تا سرمشق زندگی باشد برای پیروان آن حضرت در سالیان بعد.

عهد عتیق چیست؟

عهد عتیق آن بخش از کتاب مقدس است که در تقدس، بین مسیحیان و یهودیان مشترک است و تاریخ نگارش کتاب های آن مربوط به قبل از میلاد مسیح(ع) است. عهد عتیق هم اکنون کتاب مقدس یهودیان و بخش اول کتاب مقدس مسیحیان محسوب می شود. این بخش شامل 39 کتاب است که 17 تای اول آن «تاریخی»، 5 تای بعدی آن «حکمت و نیایش» و 17 تای آخری آن «پیشگویی» است. در ادامه نام تمام این 39 کتاب عهد عتیق به ترتیب آورده شده است.

اسامی کتب تاریخی عهد عتیق به ترتیب عبارتند از:

1- پیداش

2- خروج

3- لاویان

4- اعداد

5- تثنیه

6- یوشَع

7- داوران

8- روت

9- اولِ سموئیل

10- دومِ سموئیل

11- اولِ پادشاهان

12- دومِ پادشاهان

13- اولِ تواریخ

14- دومِ تواریخ

15- عَزراء

16- نِحِمیاء

17- اِستِر

از این 17 کتاب تاریخی عهد عتیق، 5 تای اول آن به «تورات» شهرت دارد و از آن ها به «اَسفار پنجگانه» یاد می شود. «اسفار» جمعِ «سِفر» در لغت به معنی کتاب و نوشته است.

اسامی کتب حکمت و نیایش عهد عتیق به ترتیب عبارتند از:

1- اَیّوب

2- مَزامیر

3- اَمثال

4- جامعه

5- غزلِ غزل ها

اسامی کتب پیشگویی عهد عتیق به ترتیب عبارتند از:

1- اِشَعیا

2- اِرمیا

3- مَراثیِ ارمیا

4- حِزقیال

5- دانیال

6- هوشَع

7- یوئیل

8- عاموس

9- عوبِدیا

10- یونس

11- میکاه

12- ناحوم

13- حَبَقّوق

14- صِفِنیا

15- حَجّی

16- زکریا

17- مَلاکی

متن اصلی و اولیه ی عهد عتیق به زبان «عبری» است.

در زمان حضرت عیسی(ع) فقط عهد عتیق در دستان مردم بود و صرفاً زندگینامه و نامه هایی از حواریون بین مردم دست به دست می شد. اما پس از ایجاد اختلاف های بزرگ بین یهودیان و مسیحیان، مسیحیان احساس کردند که لازم است یک کتاب مقدس جداگانه داشته باشند و بنابراین عهد جدید به تدریج تألیف گردید. با این حال مسیحیان با این که زمان عهد قدیم و شریعت را با آمدن حضرت مسیح (ع) پایان یافته می دانند، ولی کتاب های عهد عتیق را معتبر و مقدس می ­شمارند و از مطالب آن استفاده می کنند؛ امّا زمان احکام و فرایض موجود در عهد عتیق را تمام شده می ­شمرند، و آن احکام و فرایض را که همان شریعت حضرت موسی (ع) است، مقدمه ­ای برای ظهور حضرت عیسی (ع) می ­دانند.

 در پست بعد، توضیحاتی در مورد عهد جدید داده خواهد شد. 

کتاب مقدس مسیحیان چیست؟

برخلاف تصور عموم، کتاب مقدس مسیحیان، تنها «انجیل» یا «Gospel» نیست، بلکه مجموعه ای از 66 کتاب است که «کتاب مقدس» یا «The Bible» نامیده می شود. این کتاب از دو بخش اصلی به نام «عهد عتیق» و«عهد جدید» تشکیل شده است و هر بخش شامل چندین کتاب می شود. بخش اول این کتاب یعنی عهد عتیق، همان کتاب مقدس یهودیان است. یعنی یهودیان فقط عهد عتیق را متن مقدس خود می دانند و آن را «تَنَخ» می نامند. این بخش از کتاب مقدس، تا قبل از میلاد حضرت عیسی(ع) نگاشته شده است. (در مورد تاریخ نگارش کتاب های موجود در کتاب مقدس اختلاف است) بخش عهد جدید کتاب مقدس، بعد از میلاد حضرت عیسی(ع) نوشته شده است.

تمام فرقه های مسیحی، به اتفاق، این 66 کتاب را مقدس می دانند ولی بعضی فرقه ها چند کتاب دیگر را نیز علاوه بر این 66 کتاب، مقدس می شمارند.

هر کدام از دو بخش عهد عتیق و عهد جدید در کتاب مقدس، شامل چندین کتاب می شود که در ادامه پست های این وبلاگ به معرفی اجمالی آن ها پرداخته خواهد شد.